Fizibilite Raporu nasıl hazırlanmalıdır?
Fizibilite çalışmasını, bir fikrin uygulanabilir olup, olmamasını ön gören bir çalışma olarak değerlendirebiliriz. Fizibilite çalışmaları büyük projelerde kapsamlı yapıldığında zaman ve maliyet kaybına sebep olabilir ve sonunda yapılamayacak bir proje ile karşılaşılabilir. Büyük projelerde bu sebeple ayrıntılı bir fizibilite çalışması yapılmadan önce ön fizibilite çalışması yapılabilir. Ön fizibilite çalışmasında projenin yapılabilirliğine göre ayrıntılı fizibilite çalışmasına zaman ayrılabilir.
Fizibilite Raporu nasıl olmalıdır?
Fizibilite raporu ile ilgili olarak yazılması gerekenleri belirtip, rapor hazırlarken son bir kontrol edilmek istenirse diye içerik kontrolü yapılabilmesi açısından madde olarak da her başlık altına olması gerekenleri kısaca yazmaya çalıştım. Umarım faydalı olur.
Giriş - Kapak Sayfası
Öncelikle tabi ki bir kapak sayfanız olmalı. Kapak sayfanızda bu dokümanın bir Fizibilite Raporu olduğunu, hangi konu başlığı için yazıldığını belirtmelisiniz. Eğer var ise konu veya talep ile ilgili/bağlantılı talep numarasını eklemenizde fayda olacaktır.
Şirket Adı ve yıl ya da tarih belirtmeniz de sizin için kolaylık sağlayabilir.
- Fizibilite Raporu
- Konu Başlığı
- Talep No
- Şirket Adı
- Yıl / Tarih
Table of Contents
Kapak sayfasından sonra İçindekiler sayfası olmalıdır. Ama bu sayfa en son hazırlayacağınız sayfa olacaktır. Çünkü tüm içerikleri tamamladıktan sonra bu sayfayı doldurmak Word'ün işi oluyor.
İki sayfayı tamamladınız bile. Bundan sonra yapmanız gerekenler proje bilgilerini oluşturmak olacak. Yeni bir sayfaya geçerek raporunuzu oluşturmaya başlayabilirsiniz.
- İçindekiler
- Konu Başlığı
- Sayfa Numarası
1. Executive Summary / Özet
Özet fizibilite raporu içeriğini inceleyecek kişiye tüm içerik hakkında kısa bir özet vermelidir. İçerik hakkında üst düzey ayrıntılar içermesi gerektiğinden bu alan da fizibilite raporu bittikten sonra hazırlanmaktadır.
2. Description of Products and Services - Ürünlerin ve Hizmetlerin Tanımları
Bu bölümde fizibilite çalışmasının yapılacağı projede kullanılacak ürün ve/veya hizmetlerin ayrıntılı bir şekilde tanımlanır. Yapılan tanımlar raporun içinde bulunan bölümlere uygulanır. Hazırlanacak ürün ve/veya hizmetlerin en önemli özellikleri anlatılmalıdır. Müşteriye/organizasyona nasıl faydalı olabileceği, neler kazandırabileceğine de değinilmesi önemlidir.
- Ürün/hizmet Tanımı
- En önemli özellikleri
- Organizasyona Faydası
3. Technology Considerations - Teknolojinin Önemi
Bu bölümde proje ile ilgili teknoloji konusunda yapılması gerekenler açıklanmalıdır. Bir çok yeni girişim teknolojiyi kullanmanızı gerektiriyor. Burada teknoloji nasıl kullanılmalı, teknoloji ile ilgili beklenen ürün ve/veya hizmetler kurum içerisinde mi oluşturulmalı, var olan yapılar mı kullanmalı ve bu kullanımların maliyet oranlarının ne olacağı gibi sorulara da cevap vermesi gerekiyor.
- Teknoloji kullanım şekli
- Ürün/hizmetin hazırlanması veya hazır alınması
- Ürün/hizmet bedelinin şirket içi veya dışında yapılması durumunda maliyet farkının oranı
4. Product/Service Market Place - Ürünün/Hizmetin Pazardaki Yeri
Bu bölümde girilmesi gerekilen piyasa hakkında ve bu piyasada projenizin yeri hakkında bilgi verilmelidir. Hedef pazarın doğru belirlenmesi çok önemlidir. Hedef pazarda bulunan rakiplerin kim olduğu, bu rakiplerden sizi ayıran özelliklerin neler olduğu, ürünlerin nasıl dağıtılacağı, hizmetlerinizin neden tercih edileceği açıklanmalıdır. Bir pazara bu hesaplamalar yapılmadan girilmesi projenizin getirilerinin en üst düzeye erişememesine sebep olur.
- Hedef pazarın belirlenmesi
- Hedef pazar hakkında bilgi
- Rakipler
- Rakiplerden ayıran özellikler
- Neden tercih edileceksiniz?
5. Marketing Strategy - Pazarlama Stratejisi
Burada projenin ürün ve/veya hizmetlerinin nasıl pazarlanması düşünüldüğüne dair bilgi verilmelidir. Proje kendini rakiplerinden nasıl ayırt edecek, kullanılacak pazarlama yöntemleri nelerdir, hedef kitle belirlenmesi burada yapılmalıdır. En büyük yatırım getirisini sağlamak için doğru hedef kitlenin belirlenmesi ve hedef kitleye uygun bir pazarlama stratejisi geliştirilmesi çok önemlidir.
- Ürün/hizmet pazarlaması
- Rakiplerden farklı yapılacak pazarlama teknikleri
- Hedef kitle belirlenmesi
- Pazarlama Stratejisi
6. Organization and Staffing - Organizasyon ve Personel
Birçok yeni ürün ve/veya hizmet ek personel ya da bir organizasyon değişikliği gerektirebilir. Sıfırdan hazırlanan projelerde bu yapının sıfırdan oluşturulması gerekir. Bu bölümde de personel ihtiyacı veya organizasyon değişikliği anlatılmalıdır.
- İhtiyaç duyulan personel sayısı
- Personele ihtiyaç duyma sebepleri
- Organizasyon değişikliği (varsa)
- Personel sayısının veya organizasyon değişikliğinin maliyeti
7. Schedule - Zamanlama
Bu bölümde düşünülmekte olan proje ile ilgili kabataslak bir proje planı hazırlanmalıdır. Ayrıntılı proje planının burada yapılması gerekmemektedir. Genel olarak büyük resmi görebilmek adına kilometre taşları belirlenerek gerçekten uzaklaşmadan zamanlamalar verilmelidir. Fizibilitenin onaylanması durumunda Proje Planı ayrıntılı olarak hazırlanmalıdır.
- Kilometre taşları
- Yapılacak işlemler
- Tarih aralığı (başlangıç bilinmiyorsa adam*saat ve/veya günlük/haftalık/aylık süre)
8. Financial Projections - Finansal Öngörüler
Bu bölümde finansal öngörüler açıklanmalıdır. Finansal öngörüler projelerin yürürlüğe girmesinde en önemli yol göstericilerdir. Maliyet-fayda hesaplamaları, bilançolar, net bugünkü değer (NBD) gibi yöntemler kullanılarak hazırlanabilir. Gösterilen finansal öngörülerin neye dayanarak hazırlandığı ve varsayımlarda belirtilmelidir.
- Maliyet Birimleri
- Haftalık/aylık/yıllık tutarlar
- Getiri/götürü
- Öngörü dayanakları
9. Findings and Recommendations - Bulgular ve Öneriler
Bu bölüm fizibilite çalışmasında elde edilen bulguları özetlemelidir. Bu projenin neden tavsiye edilebileceğini/edilemeyeceğini açıklamalıdır. Fayda-zarar durumları anlatılabilir. Ayrıntıları anlatılan bölümlerle ilgili projenin başarı ihtimali özetlenmelidir.
- Bulgular
- Teknoloji hakkında düşünceler
- Pazarlama hakkında düşünceler
- Organizasyon yapısı hakkında düşünceler
- Finans hakkında düşünceler